Ο μυστικός κόσμος του κορμιού μας -βιολογία-(8)

Γεια σας φίλοι μου

Σήμερα μαζί με τις ευχές μου, αποφάσισα να σας μιλήσω για ένα ακόμη «θαύμα» του οργανισμού μας και όχι μόνον (συμβαίνει και σε άλλα ζώα και στα φυτά), που ανακαλύφθηκε σχετικά πρόσφατα και χάρισε το βραβείο Νόμπελ στους ερευνητές που το ανακάλυψαν, Andrew Fire και Craig Mello. Έναν μηχανισμό με τον οποίο ο οργανισμός μας κάνει κάποια γονίδια να σωπαίνουν. Να μη δίνουν δηλαδή εντολές για την παραγωγή των πρωτεϊνών για τις οποίες είναι αυτά υπεύθυνα. Ανήκει η ανακάλυψη αυτή στην Επιγενετική, την καινούργια αυτή επιστήμη που ερευνά το πώς αλλάζουν οι εντολές που περιέχονται στα γονίδιά μας, από διάφορους παράγοντες.

Μη θεωρήσετε πως όλα αυτά είναι ιατρική και βιολογία και δεν έχουν κανένα ενδιαφέρον για εσάς. Έχουν μεγάλο ενδιαφέρον γιατί δείχνουν τη μαγεία, την πολυπλοκότητα και την τεράστια ευφυΐα αυτού του οργανισμού που αποτελεί το σώμα μας, που με τόση απαξίωση παιδεύουμε οι περισσότεροι από εμάς , με το να μην το αντιμετωπίζουμε με την σοβαρότητα, την εκτίμηση και την αγάπη που του αξίζει, προσφέροντάς του άσκηση, σωστή διατροφή, διαχείριση συναισθημάτων και εναρμόνιση των ενεργειών του. Αυτό προσπαθώ να σας πω μέσα από τη σειρά των άρθρων που περιγράφουν τον μαγικό κόσμο του κορμιού μας. Όταν κάποιος συνειδητοποιήσει αυτή τη μαγεία, τη τεράστια ενέργεια, που κρύβεται μέσα του, αυτόματα θα αλλάξει συμπεριφορά απέναντι σε αυτό το σώμα που του έχει προσφερθεί για να απολαμβάνει το θαύμα αυτής της ζωής, και θα του φέρεται με τον απαιτούμενο σεβασμό και αγάπη, σταματώντας κακές έξεις και συμπεριφορές που το καταστρέφουν και οδηγούν σε νόσο.

Όπως έχουμε ξαναπεί λοιπόν (ετικέτα «ο μυστικός κόσμος του κορμιού μας», 4), όλες οι λειτουργίες στο σώμα μας γίνονται μέσω παραγωγής των ειδικών για κάθε περίπτωση πρωτεϊνών από τα κύτταρα, μετά από εντολή που έρχεται σε αυτά μέσω του RNA (αντιγραφέας του DNA) από το DNA. Η εντολή που δίνει κάθε γονίδιο (κομμάτι του DNA), αντιγράφεται δηλαδή από το RNA και μεταφέρεται έξω από τον πυρήνα του κυττάρου, μέσα στον οποίο βρίσκεται κλεισμένο για προφύλαξη το DNA, και φτάνει στη περιοχή του κυττάρου όπου συνθέτονται οι πρωτεΐνες.

Οι Νομπελίστες ερευνητές ανακάλυψαν λοιπόν πως όταν ο αντιγραφέας του DNA αποτελείται από μία (μονή) αλυσίδα αμινοξέων, τότε αυτός αντιγράφει καλά την εντολή από τα γονίδια που βρίσκονται στο DNA και τη μεταφέρει έξω στο κυτταρόπλασμα όπου συντίθεται η ανάλογη πρωτεΐνη. (αρ. άνω γωνία κάτω εικόνας)

Όταν όμως ο αντιγραφέας (RNA) αποτελείται από δύο αλυσίδες αμινοξέων (όπως δηλαδή ακριβώς και το DNA, πράγμα που συμβαίνει σε πολλούς ιούς), τότε ένας καταρράκτης αντιδράσεων δημιουργείται, που κάνει το γονίδιο του οποίου την εντολή έχει αντιγράψει το RNA, να σιωπήσει. Να μη μεταφερθεί δηλαδή στο κύτταρο η εντολή αυτού του γονιδίου για την παραγωγή πρωτεΐνης.

Η λειτουργία αυτή έχει ρόλο προστατευτικό για τον οργανισμό, εναντίον των ιών. Στον άνθρωπο βέβαια υπάρχουν και άλλοι τρόποι άμυνας εναντίον των ιών μέσω των κυττάρων του ανοσοποιητικού μας (σας έχω μιλήσει και γι αυτό στην ετικέτα «ο μυστικός κόσμος του κορμιού μας/ανοσοποιητικό»), πράγμα που δεν συμβαίνει όμως σε χαμηλότερους, στην σκάλα της εξέλιξης, οργανισμούς.

Ακούστε (όσοι βέβαια από εσάς ενδιαφέρεστε), με πόση σοφία παλεύει ένας οργανισμός τους ιούς, καταστρέφοντας το RNA που περιέχουν και κάνοντας έτσι τα δικά τους γονίδια να σωπάσουν, ώστε να μη μπορούν αυτοί να πολλαπλασιαστούν παράγοντας τις απαραίτητες πρωτεΐνες που θα τους κράταγαν στη ζωή:

‘Οταν το RNA που περιέχει τον κώδικα ενός γονιδίου έχει διπλή έλικα, όπως συμβαίνει με πολλούς ιούς, και βρεθεί μέσα σε ένα δικό μας κύτταρο, κολλάει αμέσως επάνω του μία πρωτεΐνη που λέγεται «Dicer», η οποία αναγκάζει αυτό το διπλής έλικας RNA να σπάσει σε κομμάτια. Σε αυτά τα κομμάτια έρχεται τώρα και κολλάει μία άλλη πρωτεΐνη που λέγεται RISC. Μόλις γίνει αυτό, η μία έλικα του RNA που υπάρχει σε αυτά τα σύμπλοκα κομμάτια (τα ενωμένα με τη RISC) καταστρέφεται, ενώ η άλλη χρησιμεύει σαν κράχτης για την ανίχνευση παρόμοιων μικρών μονών αλυσίδων RNA που περιέχουν εντολές του DNA αυτού του ιού. Αν τώρα ένα τέτοιο μικρό κομμάτι RNA που περιέχει την ίδια εντολή με αυτό που είναι ενωμένο με τη πρωτεΐνη RISC (προερχόμενο από τον ιό) βρεθεί στον ίδιο χώρο, ελκώμενο από αυτήν θα κολλήσει επάνω της φτιάχνοντας και πάλι διπλή αλυσίδα, η οποία με τη σειρά της θα διασπαστεί επειδή θα κολλήσει επάνω της μία πρωτεΐνη Dicer κ.ο.κ. Ο κύκλος έτσι καταστροφής των αντιγραφέων (RNA) συνεχίζεται, και ο ιός δεν μπορεί να δώσει εντολές στο κύτταρό μας να παράγει τις πρωτεΐνες που εκείνος χρειάζεται για να επιζήσει, αφού όλες οι εντολές του με αυτόν τον τρόπο απενεργοποιούνται.

Μαγικό!.... Έτσι;

Ο ρόλος αυτής της λειτουργίας δεν είναι μόνον η καταστροφή ιών αλλά και η προστασία των ίδιων μας των γονιδίων από αλλαγές θέσεων που αυτά υφίστανται λόγω κακής αντιγραφής τους πολλές φορές, αλλά δέν κρίνω σκόπιμο να σας κουράσω περισσότερο με τόσες πολλές ειδικές γνώσεις.  

Μπορείτε να δείτε στην επάνω αλλά και στην κάτω εικόνα σχηματικά, όσα σας ανέπτυξα (κάντε κλικ επάνω τους, και δεύτερο κλικ, για να τις μεγενθύνετε). Στην κάτω εικόνα υπάρχει σχηματικά και το πείραμα που έκαναν οι δύο νομπελίστες επιστήμονες που ανακάλυψαν αυτό το φαινόμενο της απενεργοποίησης του RNA ενίοντας σε ποντίκια πότε μονές και πότε διπλές έλικες RNA που μετέφεραν εντολή ενός γονιδίου που προκαλούσε σύσπαση στους μυς των ποντικιών (στη μέση αριστερά).

Με αγάπη

Πηγή: http://nobelprize.org/nobel_prizes/medicine/laureates/2006/press.html