Τα φάρμακα δεν είναι καραμέλες

 

Γεια σας φίλες και φίλοι

Μια φίλη με διάφορα προβλήματα υγείας (τα οποία μετά από ενδελεχείς ελέγχους αποδόθηκαν όλα στο στρες γιατί δεν βρέθηκε άλλη αιτία), έπαιρνε με τη συμβουλή των γιατρών που την θεράπευαν πολλά και διάφορα φάρμακα.

Πρόσφατα ζήτησε τη συμβουλή μου, γιατί παρουσίασε αλλεργία σε όλα τα φάρμακα. Της εξήγησα πως θα πρέπει να κάνει ασκήσεις χαλάρωσης τακτικά μέσα στην ημέρα  καθώς και μια σοβαρή νηστεία αποτοξίνωσης, ώστε να βελτιωθεί το μικροβίωμα του εντέρου της που έχει διαταραχθεί από τη χρήση τόσων φαρμάκων.

Κι εκείνη μου είπε:

Κι αν με πονάει το κεφάλι μου, δεν μπορώ να πάρω ένα ντεπονάκι;

Πραγματικά εντυπωσιάστηκα με τη πλύση εγκεφάλου που μας έχουν κάνει οι φαρμακοβιομηχανίες…

Για κάθε σύμπτωμα και ένα χαπάκι…

Το θεωρούμε κάτι απλό και λογικό.

Κι όμως δεν είναι.

Το έντερό μας είναι γεμάτο μικρόβια, ιούς και μύκητες (εντερικό μικροβίωμα). Οι μικροοργανισμοί αυτοί βοηθούν στην πέψη των τροφών, στην καλή κατάσταση του τοιχώματος του εντέρου και με τις ουσίες που παράγουν βοηθούν την επικοινωνία του εντέρου με τον εγκέφαλό μας.

Τα φάρμακα διαταράσσουν τη λειτουργία αυτών των μικροοργανισμών. Όλοι ξέρουν πως τα αντιβιοτικά βλάπτουν το έντερο. Ωστόσο δεν είναι αθώα όλα τα υπόλοιπα φάρμακα, όπως πολλοί νομίζουν. Αντιψυχωτικά, αντικαταθλιπτικά, αναστολείς αντλίας πρωτονίων (φάρμακα του στομάχου), β-μπλόκερς  και ηρεμιστικά,  είναι μόνον μερικά από αυτά που έχουν ερευνηθεί και βρεθεί πως επηρεάζουν τη λειτουργία του εντέρου για αρκετά χρόνια μετά τη λήψη τους…

Πρόσφατα ερευνητές μελέτησαν 186 διαφορετικά φάρμακα και από αυτά τα 167 (σχεδόν 90%) είχαν βλαπτική επίδραση στο μικροβίωμα. Ο συνδυασμός φαρμάκων μάλιστα έχει ακόμη μεγαλύτερο αποτέλεσμα, καθώς και η διάρκεια της λήψης τους.

Δεν υπάρχουν «αθώα» φάρμακα. Ακόμη και αυτό το "ντεπονάκι" μπορεί να οδηγήσεις σε ηπατική ανεπάρκεια με τη χρόνια χρήση του, και ακόμη πιο περίεργο, μπορεί να δημιουργήσει πονοκεφάλους, όπως έρευνες έχουν δείξει...

Η διαταραχή της λειτουργίας του μικροβιώματος του εντέρου, οδηγεί σε πολλά προβλήματα υγείας (αλλεργίες, ανεπάρκεια του ανοσοποιητικού, ορμονικές διαταραχές) καθώς και σε παχυσαρκία…

Σας το έχω πει πολλές φορές, αλλά το ξανατονίζω: Μη παίρνετε για το παραμικρό σύμπτωμα κάποιο χαπάκι… Μην ακούτε τις διαφημίσεις. Δεν είναι τα φάρμακα καραμέλες.

Με αγάπη

Πρέπει να βοηθήσουμε τον εγκέφαλό μας

 

Γεια σας φίλες και φίλοι μου

Δεν γερνάει ο εγκέφαλός μας επειδή περνούν τα χρόνια, αλλά κυρίως επειδή δεν τον εκπαιδεύουμε εμείς συνεχώς…

Με αυτή τη διαπίστωση ερευνητές μας παροτρύνουν να μη σταματάμε την εκπαίδευση του εγκεφάλου μας, σε όποια ηλικία κι αν βρισκόμαστε. Η μελέτη δημοσιεύθηκε πρόσφατα, Οκτώβρη του 2025 στο Health.

Αν θέλουμε να γεράσουμε δίχως την ταλαιπωρία της άνοιας θα πρέπει να μη σταματήσουμε όσο ζούμε να εκπαιδεύουμε τον εγκέφαλό μας. Το παίξιμο ενός μουσικού οργάνου, η εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας, ενασχόληση με το σκάκι ή το μπριτζ, ακόμη και βιντεοπαιχνίδια μπορούν να κρατήσουν σε καλή κατάσταση τον εγκέφαλό μας όσο περνούν τα χρόνια.

Χρειάζεται συνεχή εκπαίδευση ο εγκέφαλος δηλαδή. Δεν πρέπει να τον αφήνουμε να ησυχάσει. Γιατί δεν ησυχάζει απλά, γερνάει.

Παράλληλα βέβαια πρέπει να έχουμε μια σωστή ζωή, (καλή διατροφή, τακτική άσκηση, καλές κοινωνικές σχέσεις, τακτική χαλάρωση, καλό ύπνο). Γιατί όλα τα πιο πάνω επηρεάζουν επίσης τη λειτουργία του εγκεφάλου, σύμφωνα με πολλές έρευνες.

Η κάθε είδους εκπαίδευση είτε σωματική είτε νοητική, λειτουργεί σαν στρες μικρής διάρκειας για τον οργανισμό. Και αυτό το στρες είναι όπως πολλές φορές σας έχω πει, βοηθητικό για την υγεία όλων των οργάνων.

Ο εγκέφαλός μας δεν εξαιρείται από τον κανόνα.

Με αγάπη

Καρύδια και καρκίνος

 

Γεια σας φίλες και φίλοι μου

Η κατανάλωση μιας χούφτας ξηρών καρπών την ημέρα ενισχύει κατά πολύ τα οφέλη μιας υγιεινής διατροφής. Σας είχα μιλήσει και παλαιότερα για τους ξηρούς καρπούς, σχετικά με την επίδρασή τους στη μείωση της χοληστερίνης. Είχα και προσωπική εμπειρία πριν χρόνια, όταν μετά από καθημερινή κατανάλωση μιας χούφτας φιστικιών Αιγίνης ένα καλοκαίρι (για λόγους ευχαρίστησης και μόνον)  είδα την χοληστερίνη μου να μειώνεται δραματικά μέσα σε 2 μήνες.

Οι έρευνες δείχνουν πως το αποτέλεσμα αυτό μπορεί να το έχει κάποιος καταναλώνοντας όποιους ξηρούς καρπούς προτιμάει (καρύδια, αμύγδαλα, φουντούκια, φιστίκια). Προσθέστε λοιπόν στη καθημερινή σας διατροφή μία χούφτα ξηρών καρπών είτε σαν σνακ, είτε θρυμματισμένους επάνω στο γιαούρτι σας. Μόνον όφελος μπορείτε να έχετε.

Σήμερα θα σας μιλήσω και για μία νέα σημαντική ανακάλυψη που αφορά τα καρύδια. Ερευνητές στο πανεπιστήμιο

Χρόνιο στρες και κατάθλιψη

Γεια σας φίλες και φίλοι μου

Με το στρες ασχολούμαι 15 χρόνια τώρα. Στο διάστημα αυτό έγραψα 4 σχετικά με το θέμα αυτό βιβλία τα οποία κυκλοφορούν. 

Η αντίδραση του στρες του οργανισμού είναι η βάση της ιατρικής, γιατί εξ αιτίας της προκύπτουν τα διάφορα νοσήματα. Κι όμως για την ιατρική στην χώρα μας, το θέμα παραμένει ακόμη εκτός  και οι περισσότεροι συνάδελφοι θεωρούν όσα λέω «εναλλακτικά» και τα αντιμετωπίζουν με δυσπιστία.

Το αποτέλεσμα είναι πολύς κόσμος να ταλαιπωρείται πολύ περισσότερο απ΄ όσο θα έπρεπε, προσπαθώντας να θεραπεύσει διάφορα προβλήματα υγείας, αφού κανείς δεν τους ενημερώνει για τον ρόλο του στρες στην ασθένειά τους και τη μεγάλη σημασία που έχει για κάθε θεραπεία η σωστή διαχείρισή του.

Ένα από τα νοσήματα που ταλαιπωρεί πολλούς δίχως ικανοποιητική θεραπεία είναι και η κατάθλιψη. Χρόνια τώρα φωνάζω και λέω πως

Επίδραση των φαρμάκων στο μικροβίωμα

 Γεια σας φίλες και φίλοι 

Ένα από τα μεγαλύτερα εργοστάσια υγείας στο σώμα μας βρίσκεται μέσα στα έντερά μας. Εκεί κατοικεί το λεγόμενο "μικροβίωμα" του εντέρου. Σας έχω μιλήσει γι αυτό αρκετές φορές. Υπάρχουν πολλά σχετικά άρθρα σ΄αυτήν εδώ την ιστοσελίδα. Εργάτες του είναι ο τεράστιος αριθμός μικροβίων που ζουν εκεί. Όταν οι αναλογίες των διαφόρων μικροβίων είναι οι σωστές, έχουμε υγεία. Όταν διαταραχθεί αυτή η αναλογία, κάποιο πρόβλημα υγείας θα εμφανιστεί...

Ο λόγος που αναφέρομαι σήμερα και πάλι στο μικροβίωμα του εντέρου είναι μία πρόσφατη μελέτη που έπεσε στην αντίληψή μου. Σ΄αυτήν αναφέρουν οι ερευνητές πως

Πώς η άσκηση βοηθάει τον εγκέφαλό μας

Γεια σας φίλες και φίλοι

Ασχολούμαι, όπως ξέρετε, αρκετά χρόνια τώρα με το στρες και τις επιδράσεις του στον οργανισμό. Έχω γράψει 4 σχετικά βιβλία.

Μέσα σ’ αυτά σας έχω εξηγήσει αναλυτικά τον ρόλο της σωματικής άσκησης στη διαχείριση του στρες και επανειλημμένα σε αναρτήσεις μου σας έχω ενημερώσει για διάφορες μελέτες που βεβαιώνουν τον σοβαρό ρόλο που η άσκηση παίζει στη διαχείριση του στρες.

Πολλές φορές έχω δηλώσει δημόσια πως είναι μεγάλο λάθος

Τα μικροπλαστικά στον οργανισμό μας

Γεια σας φίλες και φίλοι μου

Η χρυσή εποχή των πλαστικών δοχείων (τάπεργουέρ τα έλεγαν αν θυμάμαι καλά) έχει περάσει ανεπιστρεπτί… Έχω αρκετά από αυτά ακόμη στο ντουλάπι της κουζίνας μου αλλά δεν τα χρησιμοποιώ όπως παλιά. Δεν φυλάω σε αυτά φαγητό. Τα χρησιμοποιώ σαν κουτιά αποθήκευσης διαφόρων συσκευασιών που έχω ανοίξει και έχουν μείνει με κάποιο υπόλοιπο. Μισογεμάτα σακουλάκια δηλαδή κάθε είδους…

Αν έχετε κι εσείς κάποια στη κουζίνα σας μη τα χρησιμοποιείτε για φαγητό ή για φύλαξη τροφίμων δίχως συσκευασία. Μα, θα μου πείτε, και η συσκευασία πλαστικό σακουλάκι είναι.

Ναι, αλλά το δοχείο λόγω χρήσης υφίσταται φθορά και

Η ώρα του δείπνου

 

Γεια σας φίλες και φίλοι μου

Ο συνάδελφος Γιάννης Παπαγιαννόπουλος, στο βιβλίο του «Παραβάσεις και νηστειοθεραπεία» λέει πως πρέπει να καταναλώνουμε το τελευταίο γεύμα μας μέχρι τις 6.30 το απόγευμα, γιατί αργότερα, οι ορμόνες μας δεν είναι αρκετά ψηλές ώστε να βοηθούν τον μεταβολισμό μας. Όταν τρώμε αργά, το αποτέλεσμα είναι να μένει μέσα στον πεπτικό σωλήνα αρκετή ποσότητα άπεπτης τροφής, και να δημιουργούνται τοξίνες  που επηρεάζουν την αναλογία μικροβίων (ωφέλιμα/βλαβερά) που ζουν στο πεπτικό μας (εντερικό μικροβίωμα) με άσχημο αντίκτυπο στη δράση του ανοσοποιητικού μας και γενικότερα στην υγεία μας.

Τα θυμήθηκα αυτά διαβάζοντας μία πρόσφατη μελέτη

Η θετική επίδραση του καφέ

Γεια σας φίλες και φίλοι

Για τον καφέ και την επίδρασή του στην υγεία μας σας έχω μιλήσει πολλές φορές και σας έχω δώσει αναλυτικές πληροφορίες στο βιβλίο μου «Πρακτικός οδηγός αντιγήρανσης και αντιμετώπισης του στρες» το οποίο μπορείτε να διαβάσετε ελεύθερα διαδικτυακά ή να το κατεβάσετε σαν pdf εδώ.

Οι έρευνες όμως δεν σταματούν, όπως ξέρετε. Όλο και κάτι καινούργιο ανακαλύπτεται. Η νέα ανακάλυψη που πρόσφατα έγινε από ερευνητές στην Μεγάλη Βρετανία για τον καφέ, είναι πολύ ενδιαφέρουσα:

Διαπίστωσαν πως η καφεΐνη βοηθάει στη καλή λειτουργία ενός ενζύμου (ΑΜΡΚ), πράγμα που επηρεάζει θετικά τα κύτταρα με 3 τρόπους,

Οστοαθρίτιδα: φάρμακα, χειρουργείο ή τίποτα;

Γεια σας φίλες και φίλοι μου

Για μια πολύ ενδιαφέρουσα πρόσφατη έρευνα θα σας μιλήσω σήμερα. Πρόκειται για μία ανακοίνωση στο παγκόσμιο συνέδριο που έγινε στην  Νότιο Κορέα εφέτος (2025) για την οστεοαρθρίτιδα.

Η οστεοαρθρίτιδα είναι η γνωστή νόσος φθοράς των αρθρώσεων που σχεδόν όλοι οι άνω των 50 ετών εμφανίζουν, με συμπτώματα άλλοι ελαφρά και άλλοι βαρύτερα από τις διάφορες αρθρώσεις.

Κάποιοι παίρνουν φάρμακα, κάποιοι φθάνουν στο χειρουργείο, άλλοι παίρνουν ομοιοπαθητικά και κάποιοι τα καταφέρνουν να ζουν αρκετά καλά, δίχως να τους εμποδίζει το πρόβλημα των αρθρώσεών τους.

Αυτό ακριβώς συζητήθηκε και στο συνέδριο. Με μεγάλη έκπληξη

ΠΡΟΣΟΧΗ! τα φάρμακα δεν είναι καραμέλες...

Γεια σας φίλες και φίλοι μου

Πρόσφατα τελείωσα τη συγγραφή ενός ακόμη βιβλίου μου και το έστειλα σε εκδοτικούς οίκους για αξιολόγηση και πιθανή έκδοσή του. Είναι ένα βιογραφικό βιβλίο και συγχρόνως επιστημονικό και φιλοσοφικό.

Σ’ αυτό μεταξύ άλλων αναφέρω πως δεν συμφωνώ με τον όρο «ψυχιατρική» γιατί δεν πιστεύω πως η ψυχή, κάτι άυλο, μπορεί να πάσχει ώστε να χρειάζεται ιατρική βοήθεια. Αυτά που κατά την άποψή μου μπορεί να πάσχουν είναι τα όργανα του υλικού μας σώματος. 

Μετά από τη μελέτη

Καθιστική ζωή και εγκέφαλος

 Γεια σας φίλες και φίλοι μου

Στην έρευνα για τα οφέλη της άσκησης στη λειτουργία του εγκεφάλου που σας ανέφερα στην προηγούμενη ανάρτησή μου, ήρθε μέσα σε λίγε μέρες να προστεθεί άλλη μία ενδιαφέρουσα σχετική έρευνα που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο ιατρικό περιοδικό Alzheimer's & Dementia. και πάει το θέμα ακόμη πιο μακριά και σκέφτηκα να σας την πω:

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ακόμη και αν ασκείται κάποιος τα απαραίτητα 150 λεπτά την εβδομάδα, θα πρέπει να μειώνει όσο μπορεί τις ώρες που περνάει καθισμένος, αν θέλει να διατηρήσει σε καλή κατάσταση τον εγκέφαλό του και

Άσκηση και εγκέφαλος

Γεια σας φίλες και φίλοι μου

Σήμερα κουράστηκα σκάβοντας και κουβαλώντας πέτρες για να φτιάξω ένα παρτέρι στη θέση που κάποια σπόρια από περσινά ντοματίνια αποφάσισαν να φυτρώσουν.

Λόγω πρόσφατου κατάγματος στο αριστερό μου χέρι είχα αποφασίσει να μην ασχοληθώ με λαχανόκηπο ετούτο το καλοκαίρι, αλλά το σύμπαν είχε άλλα σχέδια για μένα…

Το ταλαιπώρησα το χέρι μου βέβαια, αλλά η ικανοποίηση από την εμφάνιση του μικρού παρτεριού με τα ντοματίνια με αντάμειψε αρκετά. Μπήκα μέσα ικανοποιημένη και κουρασμένη. Μετά από ένα γρήγορο ντους, ανοίγοντας το κομπιούτερ μου το μάτι μου έπεσε σε ένα πρόσφατο άρθρο σχετικά με την σωματική άσκηση.

Τα οφέλη της για τη διαχείριση του στρες

Η πρώτη προσπάθεια γονιδιακής θεραπείας σε βρέφος

Γεια σας φίλες και φίλοι μου

Είμαι πολύ σκεπτική ως προς τα επιτεύγματα της γονιδιακής ιατρικής, όπως αρκετές φορές σας έχω πει. Γιατί δεν γνωρίζουμε ακόμη τίποτα για το μεγαλύτερο μέρος του DNA μας. Τα γνωστά μας γονίδια αποτελούν μόνον ένα πολύ μικρό μέρος του. Και δεν ξέρουμε τη σχέση τους με το υπόλοιπο τμήμα του. Οπότε θεωρώ πως κάθε προσπάθεια επέμβασής μας στα γνωστά μας γονίδια μπορεί να κρύβει κινδύνους για τη λειτουργία του οργανισμού που δεν μπορούμε προς το παρόν ούτε να φανταστούμε…

Ωστόσο διάβασα ένα πρόσφατο σχετικό άρθρο αρκετά ελπιδοφόρο και νομίζω πως πρέπει να σας το πω. Αφορά ένα μωρό

Πόσες ώρες κοιμάστε;

Γεια σας φίλες και φίλοι μου

Στα πολλά χρόνια της ιατρικής μου καριέρας, η πιο σημαντική μου διαπίστωση ήταν πως η θεραπεία κάθε ασθενούς είναι κάτι τελείως προσωπικό. Παρ’ ότι η ιατρική στηρίζεται σε γενικούς κανόνες και έχει ομαδοποιήσει τα συμπτώματα δίνοντας ονόματα σε ασθένειες, γνωρίζουμε καλά  όσοι έχουμε ασχοληθεί με τις ασθένειες και τους ασθενείς για χρόνια πολλά, πως κάθε περίπτωση είναι μοναδική.

Με το ίδιο νόσημα και την ίδια θεραπεία, κάποιοι θεραπεύονται και κάποιοι όχι. Κάθε περίπτωση είναι διαφορετική, γιατί κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός και ανεπανάληπτος. Η γενική κατάσταση του κάθε οργανισμού

Ο ρόλος του εντέρου μας στη ΣΚΠ και τον αυτισμό

 

Γεια σας φίλες και φίλοι μου

Για το μικροβίωμα (πληθυσμός ωφέλιμων και βλαβερών μικροβίων) του εντέρου και το πόσο επηρεάζεται αυτό από το στρες και τη διατροφή μας σας έχω μιλήσει πολλές φορές.

Ωστόσο, όλο και περισσότερες έρευνες συσχετίζουν τη σύστασή του με διάφορες ασθένειες και νιώθω χρέος μου να σας ενημερώνω σχετικά.

Σε πρόσφατη έρευνα, λοιπόν, διαπιστώθηκε συσχέτιση κάποιων μικροβίων του εντέρου με

Ημικρανία και στρες

Γεια σας φίλες και φίλοι μου

Σήμερα αποφάσισα να σας μιλήσω για τις ημικρανίες. Ένα πρόβλημα που απασχολεί πολλούς, ιδιαίτερα νέους ανθρώπους.

Τίποτα δεν είναι απόλυτα ξεκάθαρο ως προς την αιτιολογία της, όπως και για όλα σχεδόν τα νοσήματα, αφού ο οργανισμός μας είναι ένα πολύπλοκο σύστημα που δύσκολα μπορεί να ερευνηθεί. Ωστόσο έρευνες υπάρχουν πολλές, αλλά δεν θα σας κουράσω με αυτές, Αυτό που πρέπει να σας πω όμως είναι πως υπάρχει και γενετική προδιάθεση, αφού σε αρκετές περιπτώσεις οι πάσχοντες αναφέρουν κληρονομικό ιστορικό.

Οι ερευνητές μέχρι τώρα πιστεύουν πως 

Πόσο ασφαλής είναι η χρήση του ντεπόν;

Γεια σας φίλες και φίλοι

Πολλές φορές σας έχω μιλήσει για τα φάρμακα και τις παρενέργειές τους. Σας έχω πει πως δεν πρέπει να τα χρησιμοποιούμε ασυλλόγιστα, γιατί δεν είναι καραμέλες…

Όλα τα φάρμακα, όσο ελαφριά κι αν τα θεωρούμε, είναι χημικές ουσίες, οι οποίες μπορεί να έχουν κάποιο αποτέλεσμα θετικό σε ένα σύμπτωμα, λειτουργούν όμως παράλληλα σαν «στρες» για τον οργανισμό δημιουργώντας διάφορες παρενέργειες, πολλές από τις οποίες δεν είναι εύκολο να διαπιστώσουμε πριν αφήσουν κάποιο μονιμότερο πρόβλημα…

Ένα από τα πιο συνηθισμένα φάρμακα

Αιτία και αντιμετώπιση ουρικής αρθρίτιδας...

 Γεια σας φίλες και φίλοι μου

Πολλά πράγματα αλλάζουν σιγά-σιγά στην ιατρική. Τα αίτια των νοσημάτων παύουν να αναγνωρίζονται τόσο επιφανειακά, όσο παλαιότερα. Στο βάθος τα προβλήματα ξεκινούν από τη λειτουργία των γονιδίων. Και βέβαια κάτω από μία διαταραγμένη λειτουργία γονιδίου υπάρχουν οι ορμόνες και οι φλεγμονώδεις ουσίες της αντίδρασης του στρες… Το αν θα εμφανίσει τελικά κάποιος ένα νόσημα, εξαρτάται από τη κληρονομικότητα, όπως και από την ανθεκτικότητα που έχει απέναντι στο στρες. Και αυτή η ανθεκτικότητα (resilience) όπως πολλές φορές σας έχω πει, κερδίζεται με τη σωστή διαχείριση του στρες.

Ο λόγος αυτής της εισαγωγής είναι μία νέα έρευνα που δημοσιεύθηκε πρόσφατα για την ουρική αρθρίτιδα. Μία ασθένεια που ταλαιπωρεί αρκετούς με εξάρσεις και υφέσεις. Σαν αιτία της μέχρι τώρα θεωρούσαμε

Κατάθλιψη και χαλάρωση !

Γεια σας φίλες και φίλοι μου

Αρκετές φορές σας έχω πει τη γνώμη μου, πως η κακοδιαχειρισμένη αντίδραση του στρες βρίσκεται κάτω από κάθε σχεδόν νόσημα, «σωματικό» και «ψυχικό». Είμαι βέβαιη πως πολλοί αμφιβάλλετε, και το κατανοώ. Είμαι όμως βέβαιη επίσης, πως αργά ή γρήγορα θα αποδειχτεί η αλήθεια των λόγων μου, γιατί ήδη έχουν αρχίσει να φαίνονται τα πρώτα αποτελέσματα σε σχετικές ιατρικές έρευνες.

Σε μία πρόσφατη, οι ερευνητές διαπίστωσαν πως ο ερεθισμός του πνευμονογαστρικού (νεύρο που μεταφέρει το μήνυμα της χαλάρωσης από τον εγκέφαλο σε ολόκληρο το σώμα, ενώ συγχρόνως μεταφέρει μηνύματα από όλο το σώμα προς τον εγκέφαλο) βελτιώνει πολύ