Πώς δημιουργούνται οι ασθένειες (1)

 Γεια σας φίλες και φίλοι

Πριν από αρκετό καιρό σας είχα μιλήσει αναλυτικά σε μία σειρά άρθρων (το πρώτο από τα οποία μπορείτε να ξαναδείτε κάνοντας κλικ εδώ) για τη λειτουργία του ανοσοποιητικού μας. 

Σήμερα, αποφάσισα με μία νέα σειρά άρθρων να σας εξηγήσω, όσο πιο απλά και αναλυτικά μπορώ, τη λειτουργία του DNA μας και το πώς οδηγούμαστε μέσα από αυτό στις ασθένειες. Γιατί ξέρετε, αν πιστεύει κάποιος πως η ασθένεια απλά «του τυχαίνει» αισθάνεται θύμα και μειώνεται η δύναμή του για την αντιμετώπισή της. Αντίθετα, η γνώση του πώς δημιουργούνται οι ασθένειες δίνει την απαραίτητη δύναμη να οδηγηθεί ο κάθε ασθενής ευκολότερα στη θεραπεία.

Για αρχή λοιπόν θα σας ξαναθυμίσω κάποια πράγματα που αφορούν το DNA μας, το οποίο μόλις το 1952 επιβεβαιώθηκε πως είναι το γενετικό μας υλικό και ένα χρόνο αργότερα

   ανακαλύφθηκε και η δομή του που θα σας περιγράψω αμέσως πιο κάτω. 

Αυτή η διπλή αλυσίδα, που λίγο-πολύ έχετε δει σε εικόνες, έχει μήκος περίπου 2 μέτρα και βρίσκεται μέσα στον πυρήνα των κυττάρων μας που έχει διάμετρο 5-8 μm… Τα συστατικά από τα οποία είναι φτιαγμένο το μόριο του DNA είναι φωσφορικές ομάδες, ένα σάκχαρο που λέγεται "δεοξυριβόζη" και τέσσερεις αζωτούχες βάσεις (αδενίνη Α, θυμίνη Τ, γουανίνη G, κυτοσίνη C) η σειρά των οποίων εναλλάσσεται στην αλυσίδα (τα κομματάκια με τα 4 διαφορετικά χρώματα που βλέπετε στην εικόνα). Αυτό που χρειάζεται να γνωρίζετε και να συγκρατήσετε είναι, πως αυτές οι βάσεις (Α,Τ,G,C) βρίσκονται πάντα σταθερά οι ίδιες απέναντι η μία στην άλλη και συγκρατούνται μεταξύ τους με δεσμούς υδρογόνου. Δηλαδή η Α βρίσκεται πάντα απέναντι στην Τ και η G απέναντι στην C. Αυτό που αλλάζει είναι η σειρά με την οποία τα ζευγάρια αυτά βρίσκονται κατά μήκος της αλυσίδας, καθώς και το σε ποια μεριά (δεξιά ή αριστερή) της αλυσίδας βρίσκεται η κάθε βάση.* 

Την ακριβή λειτουργία μόνον του 1,5 -2% του DNA γνωρίζουν προς το παρόν ο επιστήμονες. Αυτό το ποσοστό αποτελείται από τα γνωστά μας «γονίδια». Τα γονίδια είναι κομμάτια του DNA τα οποία δίνουν στο κύτταρο την εντολή να παράξει πρωτεΐνες. Οι πρωτεΐνες, όπως το λέει και το όνομά τους είναι το πρώτο και σημαντικότερο μόριο του οργανισμού μετά το DNA. Όλα σχεδόν τα συστατικά του οργανισμού μας είναι πρωτεΐνες (μύες, κόκκαλα, ορμόνες, ένζυμα κ.λπ). Τα ανθρώπινα γονίδια που "κωδικοποιούν" (δίνουν εντολή παραγωγής) αυτές τις πρωτεΐνες υπολογίζονται σε 25.000-30.000 και αποτελούν αυτά, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, το 1,5-2% της συνολικής αλυσίδας του DNA. Για την υπόλοιπη αλυσίδα οι έρευνες συνεχίζονται και ελάχιστα πράγματα γνωρίζουμε προς το παρόν για τη λειτουργία της, όπως θα αναλύσουμε σε επόμενη ανάρτηση.

Κάθε γονίδιο όμως, δεν δίνει απλά μία εντολή για την παραγωγή μιας πρωτεΐνης. Έχει αυτό πολλούς διαφορετικούς τρόπους έκφρασης της «επιθυμίας» του… Και για να παραχθεί μία πρωτεΐνη πρέπει να συνεργαστούν πολλά, έως και χιλιάδες κάποια φορά, γονίδια. Πολλοί διαφορετικοί τρόποι έκφρασης πολλών έως και χιλιάδων συνδυασμών γονιδίων, καταλαβαίνετε πως δίνουν την δυνατότητα να υπάρχει πολύ μεγάλη ποικιλία στην τελική εντολή που θα οδηγήσει στην παραγωγή μιας πρωτεΐνης. Αυτό δείχνει και πως παράγοντες διάφοροι μπορεί να επηρεάσουν την τελική έκφραση ενός γονιδίου, επιδρώντας με κάποιο τρόπο στο ένα ή το άλλο γονίδιο της ομάδας αυτών που συνεργάζονται. 

Η συνεργασία των διαφόρων γονιδίων έχει άμεση σχέση με την θέση που έχουν αυτά στην αλυσίδα του DNA. Καταλαβαίνετε λοιπόν πως τα πράγματα δεν είναι καθόλου απλά. Υπάρχουν πολλοί λόγοι που η «έκφραση» (εντολή) ενός γονιδίου μπορεί να αλλάξει… Και αν η αλλαγή αυτή οδηγεί σε καλύτερη λειτουργία του κυττάρου, έχουμε υγεία. Αν όμως οδηγεί αυτή το κύτταρο σε χειρότερη λειτουργία, μπορεί να οδηγηθούμε σε ασθένεια.

Αυτό που είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι πως τα γονίδια μπορεί και να "σωπάσουν" εντελώς ή ακόμα και να παραμείνουν "σε νάρκη" για κάποιο διάστημα. Το πόση σημασία έχει αυτό για την υγεία μας θα το συζητήσουμε σε επόμενη ανάρτηση.

Συνεχίζεται

* Η πληροφορία αυτή θα χρειαστεί για να κατανοήσετε τον τρόπο αντιγραφής του DNA που θα εξηγήσουμε σε επόμενη ανάρτηση.