Εθισμοί και εγκέφαλος

Γεια σας φίλες και φίλοι

Σε σχετική ερώτηση που του έγινε (τι είναι οι εθισμοί)  άκουσα πρόσφατα, τον γνωστό Καναδό συνάδελφο Dr Gabort Mate,  που έχει ασχοληθεί πολύ με τους εθισμούς κάθε είδους, να λέει πως οι εθισμοί είναι μηχανισμοί αντιμετώπισης τραυμάτων του παρελθόντος.

Θεωρώ πως έχει δίκιο, γιατί ο εγκέφαλος «μαθαίνει», εκπαιδεύεται δηλαδή, όσο ζούμε, ανάλογα με το πώς εμείς τον χρησιμοποιούμε. 

Η δική μου εμπειρία με τη διαχείριση του στρες με έχει οδηγήσει στο συμπέρασμα, πως ο φόβος που μένει κρυμμένος
πίσω από κάθε «τραύμα» της ζωής μας δημιουργεί μία συνεχή αντίδραση στρες αν δεν έχει τη δύναμη κάποιος όταν αντιμετωπίζει αυτή τη τραυματική εμπειρία να τη διαχειριστεί σωστά, ώστε να απαλλαγεί από τον φόβο. 
Όταν λοιπόν αυτή η κατάσταση χρονίσει (με το να επανέρχεται ο νους συχνά στο συμβάν το παρελθόντος), ο δρόμος των ερεθισμάτων του περιβάλλοντος προς το κέντρο του στρες του εγκεφάλου γίνεται πια «λεωφόρος», σύμφωνα με τους νευροβιολόγους, αφού ο φόβος είναι αυτός που διεγείρει αυτό το κέντρο και δημιουργεί την αντίδραση του στρες. 

Τα ερεθίσματα που μεταφέρουν στον εγκέφαλο οι αισθήσεις δηλαδή του ατόμου που έχει βιώσει ένα τραύμα (αρνητική εμπειρία), ταξιδεύουν με πολύ μεγαλύτερη ταχύτητα προς το κέντρο του στρες, παρά προς το κέντρο της χαράς και της ανταμοιβής που βρίσκεται δίπλα του. Το άτομο που έχει βιώσει αυτή τη δύσκολη κατάσταση ζωής,  χωρίς να μπορέσει να την διαχειριστεί σωστά, έχει πολύ μεγαλύτερη διέγερση του κέντρου του στρες και πολύ πιο «χορταριασμένο» (μπλοκαρισμένο δηλαδή) τον δρόμο της χαράς και της ανταμοιβής, στον εγκέφαλό του. 

Το αποτέλεσμα αυτής της αλλαγής λειτουργίας του εγκεφάλου είναι να ζει το άτομο αυτό με πολύ περισσότερο άγχος και πολύ λιγότερη αίσθηση χαράς στη ζωή του, την οποία και συνεχώς αναζητάει, για να ισορροπήσει, γι αυτό και καταφεύγει σε εθισμούς.

Στο μικρό βιβλιαράκι με τον τίτλο «Η βιολογία του φόβου» ο Γερμανός νευροβιολόγος Gerald Hüther αναλύει πολύ καλά αυτόν τον τρόπο λειτουργίας του εγκεφάλου. Οι δρόμοι που χρησιμοποιούνται πολύ γίνονται λεωφόροι, ενώ οι δρόμοι που δεν χρησιμοποιούνται συχνά, χορταριάζουν, λέει ο συγγραφέας.  

Ο οργανισμός όμως, δεν μπορεί να ζει μόνον με την αντίδραση του στρες. Χρειάζεται απαραίτητα και την χαρά, για να ισορροπεί τη λειτουργία του. Τα άτομα, λοιπόν, που κουβαλούν μέσα τους ένα ή περισσότερα «τραύματα» τα οποία δεν έχουν καταφέρει να διαχειριστούν σωστά, οδηγούνται σε διάφορους εθισμούς, προσπαθώντας να διεγείρουν με κάποιο τρόπο το κέντρο της χαράς και της ανταμοιβής στο οποίο δεν φτάνουν εύκολα τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος, λόγω αποκλεισμού του νευρικού αυτού δρόμου από τον εγκέφαλο, αφού θεωρεί αυτός πως το βασικό του μέλημα πρέπει να είναι η αντίδραση του στρες, νιώθοντας τον συνεχή φόβο που κρύβεται πίσω από το «τραύμα».

Όταν κουβαλάμε στη μνήμη μας φόβους από το παρελθόν, ο δρόμος προς το κέντρο του στρες γίνεται λεωφόρος με αποτέλεσμα όλο και ευκολότερα να νιώθουμε άσχημα, φτάνοντας κάποιες φορές σε πανικούς, ενώ ο δρόμος της χαράς χορταριάζει κάνοντας όλο και πιο δύσκολη την δυνατότητα να νιώσουμε πραγματική χαρά για κάτι. Ο δρόμος, λοιπόν, προς τους εθισμούς είναι μία λύση, αλλιώς το άτομο θα οδηγηθεί σε κατάθλιψη… Αν και τις περισσότερες φορές επειδή οι εθισμοί δεν προσφέρουν την χαρά που αποζητά το άτομο ακολουθεί και η κατάθλιψη.

Μπορώ να πω με βεβαιότητα πως ο δρόμος αυτός δεν είναι μονόδρομος, όμως, όπως πολλοί πιστεύουν. Ο εγκέφαλος εκπαιδεύεται, επαναλαμβάνω, όσο ζούμε. Πρέπει, μόνο, να βρεθεί κάποιος να μας εκπαιδεύσει. Ο σεβασμός της προσωπικότητας του άλλου, η αντιμετώπισή του ως ίσου και  η προσπάθεια αναλυτικής επεξήγησης του τρόπου με τον οποίο έχει δημιουργηθεί το πρόβλημά του, είναι νομίζω μία σημαντική βοήθεια, που μπορεί να προσφέρει κάθε θεραπευτής  σε όποιον επιθυμεί απαλλαγή από  εθισμούς κάθε είδους.

Η εμπειρία μου στη διαχείριση του στρες πολλών ατόμων επί αρκετά χρόνια, καθώς και η συνεχής παρακολούθηση των ερευνών των σχετικών με τη λειτουργία του εγκεφάλου, με έχει οδηγήσει σε αυτό το συμπέρασμα. Η προσθήκη στη θεραπεία απλών πρακτικών ασκήσεων που σταματούν την αντίδραση του στρες αποτελεί ένα επιπλέον βοήθημα για να απαλλαγεί το άτομο γρηγορότερα από τον όποιο εθισμό το ταλαιπωρεί καθώς και η αναβίωση και διαχείριση του τραυματικού γεγονότος μέσω ύπνωσης, ώστε να εξαλειφθεί κάθε φόβος που βρίσκεται καταγεγραμμένος στα κύτταρά του.

Με αγάπη