Ο μυστικός κόσμος του κορμιού μας (27)

Τι μυστικό  κρύβουν τα «πηδηχτά» γονίδια (jumping genes);      

Γεια σας φίλες και φίλοι μου

Πριν από αρκετό καιρό σε ένα άρθρο μου σας είχα μιλήσει για μία σχετικά πρόσφατη ανακάλυψη που αφορά το γνωστό σε όλους DNA μας. 

Σας είχα πει πως επιστήμονες ανακάλυψαν πως κομμάτια του  DNA που πίστευαν παλαιότερα πως είναι άχρηστα (δεν περιέχουν δηλαδή εντολές όπως τα κανονικά γονίδια) και πως δεν συμμετέχουν στη λειτουργία των κυττάρων, κάθε άλλο παρά άχρηστα είναι. Κάποια από αυτά, μπορούν και δημιουργούν αντίγραφα του εαυτού τους που πηγαίνουν στην συνέχεια και εγκαθίστανται σε άλλες θέσεις μέσα στο χρωμόσωμα (όπου βρίσκεται τυλιγμένο το DNA μας -φωτ.-) επηρεάζοντας με αυτόν τον τρόπο τη λειτουργία των γονιδίων που βρίσκονται δίπλα στην καινούργια τους αυτή θέση. Ονομάστηκαν «πηδηχτά γονίδια» (jumping genes) και οι έρευνες για την ανακάλυψη του ρόλου τους στον οργανισμό γίνονται όλο και περισσότερες.

Αυτά τα «πηδηχτά γονίδια» δίνουν την εξήγηση πώς πανομοιότυπα δίδυμα αδέλφια μεγαλώνουν με διαφορετικές τελείως προσωπικότητες. Αυτό συμβαίνει γιατί η δραστηριότητα αυτών των μετακινουμένων γονιδίων είναι πολύ πιο έντονη στα κύτταρα του εγκεφάλου απ' ότι στα υπόλοιπα κύτταρα του σώματος, με αποτέλεσμα να οδηγεί αυτή σε διαφορετικά χαρακτηριστικά και συμπεριφορές, ακόμη και σε πολύ κοντινά συγγενικά άτομα.

Οι επιστήμονες θεωρούν πως αυτά παίζουν ρόλο και στα διάφορα ψυχιατρικά νοσήματα, ενώ πρόσφατες έρευνες έδειξαν πως σχετίζονται και με τον αυτισμό. Στο τεύχος του Νοεμβρίου του 2010 το περιοδικό  Nature δημοσίευσε άρθρο με τα αποτελέσματα έρευνας των Alyson Muotri, Fred Gage και Carol Marchetto που έδειξαν πως τέτοια «πηδηχτά γονίδια» κινούνται μέσα στα αρχέγονα κύτταρα του εγκεφάλου αυτιστικών παιδιών έξι φορές περισσότερο απ΄ότι στα φυσιολογικά άτομα, πράγμα που ενεργοποιεί άλλα γονίδια στα κύτταρα του εγκεφάλου τους που ευθύνονται τελικά για τα συμπτώματα της νόσου.

Τι είναι αυτό όμως που κάνει αυτά τα «πηδηχτά γονίδια» να αρχίζουν να πηδούν; Το ερώτημα δεν έχει απαντηθεί ακόμη. Πριν λίγα χρόνια (20034) Αυστραλοί επιστήμονες είχαν κάνει την υπόθεση πως τα πηδηχτά αυτά γονίδια σχετίζονται με τα συναισθήματά μας. Πως σχετίζονται δηλαδή με την συναισθηματική μας μνήμη. Το θέμα όμως δεν έχει διαλευκανθεί ακόμη.

Έρευνες πάντως σε μύγες των φρούτων έδειξαν πως με την ηλικία η κινητικότητα αυτών των «πηδηχτών γονιδίων» αυξάνει στα κύτταρα του εγκεφάλου τους, και είναι αυτή τόσο μεγαλύτερη όσο περισσότερες οι διαταραχές της εγκεφαλικής τους λειτουργίας. Η ηλικιακή δηλαδή φθορά των κυττάρων του εγκεφάλου συνοδεύεται από μεγαλύτερη κινητικότητα αυτών των «πηδηχτών γονιδίων». Μένει όμως να αποδειχθεί τώρα αν η κότα κάνει το αυγό ή το αυγό την κότα…

Θα τα ξαναπούμε σύντομα επάνω στο θέμα αυτό γιατί έχει πράγματι μεγάλο ενδιαφέρον.

Με αγάπη