Ολιστική ή ενοποιημένη ιατρική (28)

Εκπαίδευση των παιδιών στην αντιμετώπιση του στρες

Η εξέλιξή μας σαν άτομα από την παιδική μας ηλικία μέχρι την ενηλικίωσή μας διαφέρει πολύ. Είναι γεγονός, πως άτομα μεγαλωμένα στις ίδιες συνθήκες, μπορεί να έχουν μια τελείως διαφορετική εξέλιξη και πορεία ζωής. Οι λόγοι ακόμη βρίσκονται υπό έρευνα. Και είναι αρκετές οι μέχρι τώρα ερευνητικές μελέτες που δείχνουν πως η κοινωνικοοικονομική κατάσταση αποτελεί έναν από τους σημαντικούς παράγοντες ασθενειών, όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα και ο καρκίνος.

Μία από τις εξηγήσεις αυτής της διαπίστωσης είναι πως τα άτομα που μεγαλώνουν σε φτωχές κοινότητες αντιμετωπίζουν περισσότερες και μεγαλύτερες αντιξοότητες νωρίς στη ζωή τους, που τα οδηγούν σε αυξημένο κίνδυνο για αποτυχία στο σχολείο και πρόωρη εγκυμοσύνη, ενώ η έντονη συνεχής αντίδραση του  στρες στον οργανισμό τους τα οδηγεί σε παχυσαρκία, εγκληματικότητα, κατάθλιψη, υπέρταση, διαβήτη, καρδιοπάθειες, πρόωρο γήρας και απώλεια μνήμης με την πάροδο της ηλικίας.

Ωστόσο έχει διαπιστωθεί πως ακόμη και στις ίδιες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες, κάποια άτομα εξελίσσονται διαφορετικά από άλλα. Οι λόγοι έχουν αποδοθεί στα γονίδια και τη κληρονομικότητα.

Πειράματα σε αρουραίους έχουν δείξει πως τα μωρά που οι μητέρες τους τα γλύφουν και τα φροντίζουν πολύ, έχουν πολύ καλύτερη αντιμετώπιση του στρες στην ενήλικη ζωή τους, σε αντίθεση με τα μικρά που οι μητέρες τους δεν τα φροντίζουν καθόλου. Αυτά τα τελευταία, παρουσιάζουν λιγότερους υποδοχείς κορτιζόνης (είναι η κύρια ορμόνη του στρες μεγάλης διάρκειας, όπως σας έχω εξηγήσει στο σχετικό εκπαιδευτικό βίντεο) στον εγκέφαλό τους, λόγω επίδρασης στο αντίστοιχο γονίδιο που ρυθμίζει αυτούς τους υποδοχείς, πράγμα που οδηγεί σε κακή διαχείριση του στρες και νόσο. Το εκπληκτικό στα πειράματα αυτά είναι πως η συμπεριφορά αυτή της μητέρας προς τα παιδιά της, βρέθηκε να είναι ανάλογη με τη συμπεριφορά της δικής της μητέρας προς αυτήν…

Η νέα επιστήμη όμως η Επιγενετική, έχει δείξει στις μέρες μας, πως τα γονίδιά μας αλλάζουν από τις περιβαλλοντολογικές συνθήκες των κυττάρων μας, σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας, ακόμη και κατά το μεγάλωμά μας μέσα στη μήτρα της μητέρας μας. Και οι έρευνες μιας άλλης καινούργιας επιστήμης της  Νευροπλαστικότητας δείχνουν επίσης πως ο εγκέφαλός μας αλλάζει τόσο δομικά όσο και λειτουργικά ανάλογα με τις συνθήκες, όσο ζούμε.  Τα δύο καινούργια αυτά δεδομένα, οδηγούν στο συμπέρασμα πως μπορεί κανείς να αλλάξει με συγκεκριμένη αντιμετώπιση των παιδιών, την αντίστασή τους στα στρες, επηρεάζοντας τα αντίστοιχα γονίδια, και αυτό θα καταλήξει με τον καιρό σε αλλαγή της λειτουργίας των κέντρων του στρες στον εγκέφαλο, (υποθάλαμος, υπόφυση, αμυγδαλή) χαρίζοντας σε αυτά τα παιδιά μια καλύτερη και πιο υγιή ζωή.

Χρειάζονται βέβαια πολλές ακόμη έρευνες προς την κατεύθυνση αυτή,  ωστόσο ο δρόμος έχει ανοίξει και θα έπρεπε οι υπεύθυνοι εκπαίδευσης, σε όλα τα κράτη του κόσμου, να δοκιμάσουν την εκπαίδευση των παιδιών στην σωστή αντιμετώπιση του στρες στα σχολεία, προκειμένου  να τα βοηθήσουν να ζήσουν μια πιο υγιή ζωή ως ενήλικες. Τα οφέλη από μία τέτοια προσέγγιση των παιδιών από το εκπαιδευτικό σύστημα θα ήταν και κοινωνικά και οικονομικά. Έρευνες θα μπορούσαν έτσι να γίνουν πολλές, ώστε να ξεκαθαρίσει το θέμα πολύ γρήγορα. Είναι άλλωστε πια γνωστό πως ο εγκέφαλος είναι πολύ πιο εύπλαστος στην παιδική ηλικία, επομένως σε αυτή την ηλικία είναι ευκολότερο να επιδράσει κανείς και να μετριάσει τις επιπτώσεις του στρες.

Η εμπειρία μου επάνω στο θέμα από την εθελοντική μου ενασχόληση με τους μαθητές διαφόρων σχολείων εδώ στη Κέρκυρα, μου δείχνει πως τα παιδιά, ιδιαίτερα στην εφηβία το έχουν μεγάλη ανάγκη και μπορούν με ευκολία να χρησιμοποιήσουν ασκήσεις χαλάρωσης και διαχείρισης συναισθημάτων, ενώ το ενδιαφέρον τους για τα θέματα διατροφής και άσκησης είναι μεγάλο. 
Έτσι όμως όπως εξελίσσονται τα πράγματα και η πολιτική έχει καταντήσει απλώς ένα επάγγελμα και μάλιστα προσοδοφόρο, πώς να βρεθούν πολιτικοί με όραμα για μια καλύτερη κοινωνία;Μήπως κάτι πρέπει να κάνουν και οι γονείς;

Πηγή: http://www.newscientist.com/article/mg21729016.300-scarred-for-life-the-biology-of-childhood-hardship.html?full=true