Ο μυστικός κόσμος του κορμιού μας/το κύτταρο (2)

Το κύτταρο και οι λειτουργίες του (2) 

Γειά σας φίλοι μου

Σήμερα θα ξεκινήσουμε να μιλάμε για τα κύτταρά μας και τις λειτουργίες τους, όπως σας είχα υποσχεθεί (ο μυστικός κόσμος του κορμιού μας 12).

Αρχίζοντας πρέπει να σας πω ότι τα κύτταρα μπορούν να έχουν διάφορα μεγέθη και διάφορα σχήματα. Όλα όμως έχουν την ίδια βασική κατασκευή. Περικλείονται από μία μεμβράνη (λέγεται «κυτταροπλασματική μεμβράνη») που αποτελείται από δύο στρώσεις λιπιδίων (φωσφολιπιδίων). Αυτές οι δύο στρώσεις λιπιδίων επιτρέπουν την δίοδο νερού από μέσα τους , μέσω ειδικών πρωτεϊνών που λέγονται ακουαπορίνες (ο μυστικός κόσμος του κορμιού μας 10), ενώ δεν επιτρέπουν την δίοδο τόσο των ιόντων (μικρών ηλεκτρικά φορτισμένων σωματιδίων) όσο και μεγάλων μορίων. Έτσι, η διαφορά ιόντων που μπορεί να δημιουργηθεί κάποια στιγμή στις δύο πλευρές της κυτταροπλασματικής μεμβράνης (την εσωτερική προς το κύτταρο και την εξωτερική) οδηγεί σε διαφορά ωσμωτικής πίεσης η οποία με τη σειρά της κάνει το νερό να μετακινηθεί από τη μία μεριά της μεμβράνης στην άλλη (μέσω των ακουαπορινών) ώστε να διαλύσει την υψηλότερη συγκέντρωση ιόντων σε όποια μεριά βρίσκεται αυτή και να επέλθει ωσμωτική ισορροπία ξανά, μεταξύ του εσωτερικού του κυττάρου και του εξωτερικού περιβάλλοντος.

Παρ όλα αυτά, ιόντα κινούνται προς και έξω από το κύτταρο, όταν οι ανάγκες του κυττάρου το απαιτούν, με ειδικούς μηχανισμούς, τους οποίους θα συζητήσουμε αργότερα.

Ένα κύτταρο για να επιβιώσει, πρέπει όμως να εισάγει και υλικά από το περιβάλλον, προκειμένου να παράγει ενέργεια ή διάφορες απαραίτητες ουσίες, όπως λίπη, πρωτεΐνες κ.λ.π. Τέτοια υλικά είναι π.χ. τα λιπαρά οξέα, από τα οποία παράγονται τα λιπίδια, τα αμινοξέα από τα οποία παράγονται οι πρωτεΐνες και τα νουκλεϊνικά οξέα από τα οποία παράγονται το DNA και ο αντιγραφέας του το RNA ( Ο μυστικός κόσμος του κορμού μας 11). Όπως όμως ακριβώς το κύτταρο πρέπει να εισάγει υλικά, έτσι ακριβώς πρέπει να μπορεί και να αποβάλλει υλικά, που του είναι άχρηστα, μετά την εκτέλεση των διαφόρων λειτουργιών του. Η μεταφορά αυτή των υλικών μέσα και έξω από το κύτταρο γίνεται όπως είπα και πιο πάνω με πολύ ειδικούς μηχανισμούς, τους οποίους θα αναλύσουμε σε επόμενη κουβέντα μας.

Πρέπει τώρα να πρoσθέσω εδώ, πως μέσα στο κύτταρο, (το ζωϊκό) υπάρχουν δύο σχηματισμοί που περιβάλλονται και πάλι από μεμβράνη παρόμοια με την κυτταροπλασματική και ονομάζονται οργανίδια.Αυτά είναι ο πυρήνας και το μιτοχόνδριο. Και τα δύο αυτά οργανίδια περιέχουν γενετικό υλικό (DNA). Ο πυρήνας του κυττάρου περιέχει τη μεγαλύτερη ποσότητα γενετικού υλικού. Ωστόσο και το μιτοχόνδριο περιέχει μία μικρή ποσότητα από αυτό.  Η ύπαρξη του γενετικού υλικού στα οργανίδια αυτά, όσο και της μεμβράνης που τα περιβάλλει, κάνει κάποιους ερευνητές να πιστεύουν πως τα οργανίδια αυτά ήταν κάποτε μονοκυττάριοι οργανισμοί ("προκαρυωτικά κύτταρα"), που απορροφήθηκαν από άλλα κύτταρα. Η θεωρία αυτή λέγεται θεωρία της ενδοσυμβίωσης. Σύμφωνα με αυτήν δηλαδή, ο πυρήνας και το μιτοχόνδριο, είναι κύτταρα, μέσα στο.... κύτταρο.

Θα σταματήσω όμως εδώ για σήμερα, για να μην σας κουράσω περισσότερο. Θα τα ξαναπούμε σύντομα.

Με αγάπη

Σημ. Η φωτογραφία με την επεξήγηση της θεωρίας της ενδοσυμβίωσης είναι από το βιβλίο "CELLS" των Jones και Bartlett,2007